فاضلاب را به منظور زير آزمايش تحليلي ميکنند

الف) تعيين و تشخيص مواد متشکله اش که اطلاع از آن در رفع مشکلات تصفيه خانه سودمند است .

ب) تصميم در انتخاب نوع وسائل و روش تصفيه

ج) تنظيم و کنترل هر يک از واحدهاي تصفيه خانه در جريان تصفيه فاضلاب

د) تعيين مشخصات فاضلاب خروجي و مقايسه آن با مشخصات فاضلاب ورودي براي اطلاع از بازده تصفيه خانه .

- آزمايش تحليلي فاضلاب

آزمايشاتي که از فاضلاب بعمل ميآيد شامل آزمايشهاي فيزيکي ، مطالعات بهداشتي ، آزمايشهاي شيميايي و بالاخره آزمايشهاي زيستي است . مجموع تمام آزمايشهاي شيميايي و بالاخره آزمايشهاي زيستي است . مجموع تمام آزمايشهاي معمول در کار فاضلاب را آزمايش تحليلي فاضلاب مينامند .

- آزمايش فيزيکي

آزمايش هاي فيزيکي براي تعيين درجه حرارت ، رنگ ، بو . تيرگي فاضلاب است . اطلاع از درجه حرارت از نظر بازده عمليات واحدها بسيار مهم است . رنگ فاضلاب در تشخيص ظاهري و فوري آن کمک ميکند فاضلاب تازه به رنگ خاکستري است ، رنگهاي تيره و سياه دال بر کهنگي فاضلاب و مطمئناً همراه با تعفن است . بوي فاضلاب نيز ناشي از ماندگي فاضلاب است ، همانطور که تيرگي آن نتيجه کهنگي ميباشد البته بايد توجّه داشت که فاضلاب اصولا تيره ميباشد ولي فاضلاب کهنه تيرگيش شديدتر است .

- مطالعات بهداشتي

تعيين و اطلاع از منابع دفع فاضلاب شهر به شبکه جمع آوري فاضلاب حائز اهميّت است . مثلاً اطلاع از اينکه تاسيسات بهداشتي بزرگي از قبيل بيمارستانها و آسايشگاه ها ، فاضلاب خود را به شبکه شهر وارد ميسازند و با اين کار پساب کارخانجات به شبکه مذکور تخليه ميگردد از نظر انتخاب روشهاي تصفيه فاضلاب ، مؤثر واقع خواهد شد .

- آزمايشات شيميايي

آزمايشات شيميايي که در واقع اساسي ترين آزمايشات فاضلاب محسوب ميشود به شرح ذيل است :

الف) تعيين خاصيت اسيدي و يا قليايي

ب) مواد متشکله

ج) اکسيژن محلول ،

د) شدت آلودگي

- آزمايشات زيستي

در فاضلاب انواع مختلف موجودات ريز ذره بيني يافت ميشوند . کوچکترين آنها از نوع ويروسي است که با ميکروسکوپهاي قوي نيز ديده نميشوند . پس از ويروس ها بايد از باکتريها نام برد که معمولاً با کمک ميکروسکوپهاي بسيار قوي قابل رويت است . دست سوم را موجودات ريز ذره بيني تشکيل ميدهند که با ميکروسکوپهاي عادي هم ميتوان آنها را ديد .
موجودات زنده در فاضلاب ممکن است مضر و يا مفيد باشند . باکتريهاي مضر موجود در فاضلاب ضدعفوني نشده ، سبب آلودگي منابع طبيعي آب گرديده و در صورت آشاميدن بر اثر وجود باکتريهاي پاتوژنيک موجب بروز امراض مختلفي نظير اسهال خوني ميگردند . بايد توجّه داشت که تعداد زياد موجودات زنده در فاضلاب دليل بر آلودگي شديد آن نيست و از نظر انتخاب واحدهاي تصفيه خانه نيز تاثيري ندارد . ولي عدم وجود باکتري ها دليل بر وجود پساب صنعتي در فاضلاب شهري به مقدار زياد است . تعداد باکتريها در فاضلاب شهري بين ۲ تا ۲۰ ميليون در هر ميليليتر تغيير ميکند .