تاریخچه تصفیه فاضلاب در ایران

آثار تصفیه اصولی فاضلاب به اوایل قرن بیستم میلادي بر می گردد.پیدایش نظریات میکروبی کخ و پاستور در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادي آغاز انقلابی درعلم بهداشت عمومی بود. قبل از آن رابطه مابین آلودگی و بیماري فقط به صورت مبهم شناخته شده بود و از علم نوپاي باکتري شناسی استفاده اي در تصفیه فاضلاب نشده بود. شواهد حاکی از وجود شبکه جمع آوري فاضلاب در تخت جمشید می باشد.سیستم گرمایش حمام معروف شیخ بهایی از گاز متان آزادشده حاصل از تصفیه فاضلاب به روش بیهوازي بوده است.

تصفیه فاضلاب

تصفیه فاضلاب فرایند زدودن آلاینده‌ها از پساب، به‌ویژه فاضلاب خانگی است که شامل فرایندهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی برای زدودن این آلاینده‌ها و تأمین فاضلاب تصفیه شده که برای محیط زیست بی‌خطر است، می‌باشد. معمولاً یکی از محصولات تصفیه فاضلاب، زباله نیمه‌جامد است که لجن فاضلاب نامیده می‌شود که نیازمند تصفیه جداگانه پیش از دفن یا استفاده است.

ماهیت تصفیه فاضلاب

اگر به مقایسه بازدهی بلقوه تصفیه شبکه های فاضلاب با توجه به تصفیه فاضلاب های بومی سنتی فاضلاب بومی بپردازیم، چندین تفاوت قابل توجه وجود خواهد داشت . هر یک از این تفاوت ها چالش منحصر به فردی را در ارتباط با بازدهی تصفیه فاضلاب مطرح می کند. این تفاوت ها شامل فاکتورهای هیدرولوژیک، موضوعات محیطی و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی فاضلاب ها می باشد.
بارش به عنوان یک فرایند تصادفی می باشد . بنابراین عدم قطعیت قابل توجهی در ارتباط با وقوع زمان و پیش بینی پر شدن فاضلاب ها توسط بارندگی وجود دارد. تعیین نسبت پارامترهای مهم شبکه های فاضلاب شامل پارامترهایی چون شدت، مدت و فراوانی آن می باشد. این فاکتورها در ارتباط با استفاده از مفاهیم مطرح شده همانند تدوین شدت، مدت و فراوانی (IDF) یا روش های احتمالی دارای پیوند می باشد. در نتیجه ماهیت تصادفی بارش، زمانی که به بررسی طرح تصفیه فاضلاب ها می پردازیم به عنوان یک محدودیت اساسی می باشد.
علاوه بر ماهیت تصادفی بودن جریانات بارش، ماهیت عدم یکپارچگی این فرایند گردش نیزدر ارتباط با این موضوع می باشد. میزان این جریانات از طریق میزان بزرگی آن ها در طی جریان بارندگی های مشخص، متفاوت می باشد. همچنین در ارتباط با محل های مورد نظر راس این جریانات با توجه به یک مسیر رو به توسعه که بین شرایطی که دارای پارامترهای IDF مختلفی می باشد متفاوت است. در ارتباط با محل، فصل و شرابط محلی ، الگوهای نامنظم این جریانات و گرایش اوج جریانات در طی این تغییرات متفاوت می باشد.این الگوهای جریانی نامنظم و بزرگی راس این جریانات به طور عمیقی ارائه و حمل آلاینده های شبکه های فاضلاب را تحت تاثیر قرار می دهد. این الگوهای نامنظم و تغییرات وسیع مربوط به این جریانات به عنوان محدودیت های اصلی می باشد که به بررسی طرح های عملیات شبکه های فاضلاب می پردازد.

اهمیت تصفیه فاضلاب

تصفیه فاصلاب بسیار مهم است زیرا با این کار آب در هر سطحی از آلودگی که باشد، پاک می‌شود. آب آلوده تر هیچ مصرفی ندارد و آبی که دارای آلودگی کمتری است برای جاهایی که مصرف آب فراوان است به کار می‌رود. تصفیه فاضلاب ممکن است با مفاهیم مختلف دیگری مربوط به حفاظت زیست محیطی، پایداری و غیره مرتبط شود. در بعضی از مناطق شهری، فاضلاب‌های بهداشتی و فاضلابی که از خیابان‌ها به دلیل بارش باران و یا طوفان‌ها جاری می‌شود جداگانه منتقل می‌شوند. دسترسی به هر کدام از اینها از یک منهول امکان‌پذیر است. در طول بارش‌های شدید ممکن است فاضلاب‌های بهداشتی سرریز کنند و به محیط زیست جاری شوند. این مورد می‌تواند تهدید جدی برای بهداشت عمومی و محیط زیست باشد. فاضلاب بدون تصفیه می‌تواند تأثیر جدی روی کیفیت محیط زیست و سلامت مردم بگذارد. مواد شیمیایی حتی در مقدار کم نیز خطراتی جدی ایجاد می‌کنند و در دراز مدت در بافت‌های بدن انسان و حیوانات تجمع می‌یابند.

اختلاط پساب و آب باران

ممکن است که آب باران نیز در سامانه فاضلاب وارد شود. چنین سامانه‌ای را سامانه تصفیه مختلط می‌نامند. این طراحی در آغاز ساخت سامانه‌های فاضلاب متداول بود. سامانه مختلط نیاز به تأسیسات بزرگتر و هزینه بیشتر دارد. افزایش ناگهانی جریان ناشی از بارندگی ممکن است باعث پر شدن و سرریز کردن شود. در جوامع شهری از میانه سده بیستم میلادی، سامانه‌های جداگانه برای آب باران و فاضلاب ساخته می‌شود؛ زیرا بارندگی جریان‌های با دبی مختلف ایجاد می‌کند که کارایی تصفیه‌خانه فاضلاب را کاهش می‌دهد.

پساب صنعتی

در برخی از کشورهای پیشرفته، یک تصفیه اولیه روی پساب صنعتی انجام می‌شود تا بار آلودگی آن را پیش از مخلوط شدن با فاضلاب خانگی کاهش دهد. این فرایند، تصفیه فاضلاب صنعتی نامیده می‌شود. پساب صنعتی ممکن است حاوی موادی باشد که با روش‌های معمول تصفیه، زدوده نشوند. هم‌چنین یکنواخت نبودن جریان پساب صنعتی به دلیل چرخه‌های تولید، می‌تواند تنظیمات تصفیه بیولوژیکی از جمله فرایند لجن فعال را به هم بریزد.