تجهیزات
1- اسکلت تابلو: تابلوهای مورد استفاده در پکیجهای تصفیه فاضلابِ موجود، از نوع تابلوهای دیواری یا ثابت ایستاده با متریالهای معمولی و ریتال و ضخامت 1.5 mm به بالا و رنگهای کورهای الکترواستاتیک میباشند. ابعاد تابلو نیز با توجه به تعداد و مشخصاتِ تجهیزات و فرآیندِ مورد نظر، از ابعاد (20 cm=عمق * 60 cm=طول * 40 cm=عرض) تا ابعادِ استاندارد بالاتر میباشد. در مواردی که تابلو در برخی از محیطهای خاص قرار گیرد که نیاز به تجهیزات ضدانفجار Ex باشد، از اسکلت تابلو و تجهیزات ضدانفجار Ex استفاده میشود.
2- کلید حفاظت اصلی تابلو: با توجه به جریان تابلو، از کلیدهای مینیاتوری (MCB) یا کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) به عنوان حفاظت اصلی تابلو استفاده میشود. معمولاً در جریانهای زیر 100 آمپر از کلیدهای مینیاتوری (MCB) و در جریانهای بالای 100 آمپر از کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) به عنوان کلید حفاظت اصلی تابلو استفاده میشود.
3- کلیدهای مینیاتوری (MCB): کلید یا فیوزهای مینیاتوری (MCB) تجهیزات الکتریکی را در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت میکنند. این کلیدها با استفاده از عملکرد بیمتالی و مغناطیسیِ خود، تجهیزات الکتریکی را به ترتیب در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت میکنند. در پکیجهای تصفیه فاضلابِ موجود، معمولاً از کلیدهای مینیاتوری (MCB) سه پل جهت حفاظت اصلی تابلو و از کلیدهای مینیاتوری (MCB) تک پل جهت فیوزهای فرمانِ تابلو استفاده میشود.
4- کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB): کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) تجهیزات الکتریکی را در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت میکنند. این کلیدها دارای دو مدار حفاظت حرارتی و حفاظت مغناطیسی هستند. کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) با استفاده از عملکرد حرارتی و مغناطیسیِ خود، تجهیزات الکتریکی را به ترتیب در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت میکنند. از تفاوتهای کلیدهای MCCB با کلیدهای MCB میتوان به قطع همزمان سه فاز ودر نتيجه جلوگيري از دو فاز شدن برق، وصل مجدد خودکار، منحنی قطعِ قابل تنظیم، تعداد دفعات بیشتر قطع و وصل مجاز و بالاتر بودن جریان در کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) اشاره کرد.
5- رله کنترل فاز: از رله کنترل فاز جهت حفاظت تابلو در برابر قطع شدن فازها (یک فاز، دو فاز و یا هر سه فاز) یا سیم نول، تغییر توالی فازها، افزایش یا کاهش بیش از حد مجاز ولتاژ، عدم تقارن بیش از حد ولتاژ سه فاز و شوکهای ناشی از قطع و وصل برق استفاده میشود. رلههای کنترل فاز دارای یک بوبین هستند که در صورت صحت عملکردِ کلیه شرایط، عمل نموده و تیغه باز خود را میبندد که خروجی این تیغه باز به عنوان فاز فرمان در مدار قرار میگیرد.
6- کلیدهای حرارتی (MPCB): برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار، از کلیدهای حرارتی (MPCB) استفاده میشود. کلیدهای حرارتی (MPCB) علاوه بر حفاظت اضافه بار، وظیفه کلید (قطع و وصل نمودن تجهیزات برقی) را نیز بر عهده دارند که در برخی موارد میتوانند به جای کنتاکتور نیز مورد استفاده قرار گیرند.
7- کنتاکتور: جهت وصل، قطع و کنترلِ مصرفکنندهها از کنتاکتور استفاده میشود. کنتاکتور وسیلهاي است که در آن با استفاده از خاصیت الکترومفناطیس، تعدادي کنتاکت به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می شوند. از این خاصیت جهت قطع، وصل و یا تغییر اتصالات مدار استفاده میشود. هر کنتاکتور معمولاً داراي سه کنتاکتِ اصلی میباشد که به آنها کنتاکتهای قدرت گفته میشود. مصرفکنندههای مدار، عموماً به خروجی کنتاکتهایِ قدرتِ کنتاکتور وصل میشوند.
8- رله: رله نوعی کلید الکتریکیِ سریع یا بیدرنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر، باز و بسته میشود. رلهها کاربردهای گوناگونی داشته و انواع متفاوتی نیز دارند. به عنوان مثال اگر رله جهت حفاظت دستگاه های الکتریکی به کار برده شود، رلهی حفاظتی نامیده میشود .اما در واقع رلهی مورد نظر در این بحث، المانی است که در مدار فرمان قرار گرفته، شامل یک بوبین و مجموعهای کنتاکت NO و NC میباشد که با تغذیه بوبین، این کنتاکتها بسته یا باز شده و مجموعهای از اتصالات را وصل یا قطع میکنند.
9- تایمر: تایمرها یا رلههای زمانی یکی از وسایل فرماندهنده مدارهای کنترل اتوماتیک هستند که وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی بر عهده دارند. تایمرها، وظیفه زمانسنجی و ایجاد تقدم و تأخر را بر عهده دارند. تایمرها نمودارهایی گسسته دارند که شناخت این نمودارها و تفسیر آنها و از همه مهمتر توانایی به خدمتگیری آنها شرط اساسی استفاده از این تایمرها میباشد. تایمرها عموماً دارای یک بوبین و مجموعهای کنتاکت NO و NC هستند که با تغذیه بوبین، بر اساس زمانبندیِ مربوطه، این کنتاکتها بسته یا باز شده و مجموعهای از اتصالات را وصل یا قطع میکنند.
10- PLC: PLC مخفف عبارت Programable Logic Controler به معنی کنترلکنندههای منطقی برنامهپذیر میباشد. در واقع PLC یک کنترلکننده است که مجموعهای از ورودیها را دریافت کرده، بر اساس منطق و توابع کنترلیِ مورد نظر، آنها را پردازش کرده و نتیجه را به عنوان خروجی ارسال میکند. یک PLC عموماً شامل یک منبع تغذیه، یک یا چند ماژول ورودی (آنالوگ/دیجیتال)، یک CPU و یک یا چند ماژول خروجی (آنالوگ/دیجیتال) میباشد. زمانی که کنترلِ فرآیند بر اساس مجموعهای از دستورات و فرمانها مبتنی بر یک روندِ ترتیبی و ترکیبیِ مشخص بوده، پارامترهایی دیگر همچون دما و فشار به فرآیند ورود پیدا کرده، حجم دستورات، فرمانها و توابع کنترلی بالا رفته و سرعت، دقت و صرفه اقتصادی در این شرایط مورد توجه قرار گیرد، از PLC ها استفاده میشود. از جمله مزیتهای استفاده از PLC ها نسبت به سیستمهای رله کنتاکتوری، میتوان به مواردی همچون سهولتِ تغییر در منطقِ برنامه با استفاده از تغییر نرمافزاریِ برنامه مربوطه، سهولتِ عیبیابی مدار با استفاده از قابلیت نمایش عیبهای سیستم، کاهش حجم مدار و بالاتر بودن عمر سختافزاری آنها اشاره نمود.
11- HMI: HMI مخفف عبارت Human Machine Interface و به معناي واسط بين انسان و ماشين ميباشد. در واقع HMI یک مانیتور LCD و یک واسط میان اپراتور و تجهیزات صنعتیِ فرآیند مانند PLC است که با استفاده از آن عمل مانیتورینگ و همچنین ارسال فرمان و کنترلِ بخشهای مختلفِ فرآیند انجام داده میشود.
12- SCADA: SCADA مخفف عبارت Supervisory Control And Data Acquisitionبه معنای کنترل نظارتی و جمعآوری داده میباشد. در واقع اسکادا یک سیستم کنترلیِ
نرمافزاری-سختافزاری است که از طریق آن دادههای یک فرآیند در محلِ سایت جمعآوری شده و به یک واحد کنترل مرکزی ارسال میشود؛ در اتاق کنترل مرکزی، این دادهها و روندِ فرآیند مانیتور شده و ضمن پردازش دادهها، فرامین کنترلی به تجهیزات سطح فیلد ارسال میشوند. سیستمهای اسکادا چند مشخصهی اصلی دارند؛ اول اینکه عموماً در سیستمهای گسترده، وسیع و کلان مورد استفاده قرار میگیرند. مشخصهی بعدی این سیستمها دور بودن محل پروژه از واحد کنترل مرکزی است؛ به این معنا که ممکن است واحد کنترل مرکزی در داخل شهر باشد و محلِ پروژه دهها و بلکه صدها کیلومتر در خارج از شهر باشد. مشخصهی بعدی سیستمهای اسکادا، نقش اساسیِ کانالهای ارتباطی مخابراتی در این سیستمها است؛ به این صورت که دادهها و دستورات کنترلی به روشهای مخابراتی ارسال و دریافت میشوند. سیستمهای ابزاردقیق به عنوان بخشی از تجهیزات سطحِ فیلد، سیستمهای مخابراتی به عنوان کانال ارتباطی در ارسال و دریافت دادهها، RTU (Remote Terminal Unit) ها و یا PLC ها به عنوان کنترلکنندههای سطح میدان و شبکههای HMI به عنوان سیستم مانیتورینگ و کنترل فرآیند، از جمله مؤلفههای اصلیِ حاضر در سیستمهای اسکادا هستند.