سرانه تولید فاضلاب بهداشتی   

سرانه تولید فاضلاب بهداشتی-انسانی در کارخانجات ایران

ردیف

منشاء تولید فاضلاب

واحد

محدوده

مقدار

   

شغل

ساعت کار

استحمام

لیتر در روز

   

1

کارگر

8 ساعت

ندارد

نفر

40-75

60

   

2

کارگر

8 ساعت

دارد

نفر

80-140

120

   

3

کارگر

12 ساعت

ندارد

نفر

60-90

80

   

4

کارگر

12 ساعت

دارد

نفر

100-160

140

   

5

کارمند

8 ساعت

ندارد

نفر

30-60

50

   

6

کارمند

12 ساعت

ندارد

نفر

50-70

60

 

 

 

از مهمترین مسايل کارخانجات امروزه، مسائل زیست محیطی، خصوصاً فاضلاب آنها است. فاضلاب کارخانجات صنعتی را به دو بخش بهداشتی - انسانی و صنعتی تقسیم مي نمايند. سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای این فاضلابها محدودیت هایی را قائل شده است و کارخانجات را ملزم به تصفیه فاضلابهای بهداشتی و صنعتی خود و تخلیه پساب آنها طبق این استانداردها نموده است.

حجم فاضلاب بهداشتی-انسانی کارخانجات بستگی مستقیمی به تعداد کارگران و پرسنل آنها و همچنين تعداد شیفتهای کاری دارد. در کارخانجات معمولا برای تعیین حجم فاضلاب بهداشتی-انسانی تعداد پرسنل یا کارگران را در مقدار سرانه تولید فاضلاب آنها ضرب می نمایند. در جدول مقابل سرانه تولید فاضلاب در کارخانجات آمده است.

بطور مثال اگر کارخانه ای دارای دو شیفت کاری 8 ساعته باشد که در شیفت اول 130 نفرکارگر و 45 نفر کارمنداداری و در شیفت دوم 30 نفر کارگر و 5 نفر کارمنداداری و نگهبان مشغول فعالیت باشند. حجم فاضلاب تولیدی کارخانه بصورت زیر محاسبه می شود. در این مثال فرض می شود که در شیفت اول 50 نفر و در شیفت دوم 15 نفر از کارگران از دوش استفاده نمایند.

16000 لیتر=(130-50)*60+(50*120)+(45*50)+(30-15)*60+(15*120)+(5*50)= حجم فاضلاب روزانه

کیفیت فاضلابي که طی فعالیت های انسانی وارد آب می شود، تعیین کننده کیفیت فاضلاب بهداشتی هستند. ماهیت فعالیت های بهداشتی-انسانی نه تنها در کشور ما بلکه در دیگر کشورهای جهان نیز تقریباً ثابت است لذا مقدار ماده آلاینده ای که وارد آب مصرفی می شوند در محدوده مشخصی قراردارند.
اما حجم مصرفی آب در این فعاليت ها بستگي به سطح فرهنگ استفاده از آب دارد و با توجه به امکانات بهداشتی موجود متفاوت است. از طرفي هم غلظت موادآلاینده در فاضلاب در کارخانجات مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر غلظت آلاینده ها در فاضلاب نسبت معكوسي با مقدار آب مصرفي كارخانه دارد . در جدول مقابل آنالیز نمونه‌وار كيفيت فاضلاب‌هاي بهداشتي در كشور ما آمده است.

بخش عمده اي از آلاينده هاي فاضلاب‌هاي بهداشتي را موادآلي تشكيل مي‌دهند كه توسط ميكروارگانيسم ها قابل تجزيه مي باشند.تجربه نشان داده كه وقتي نسبت COD به BOD5 بيشتر از 5 باشد،كارايي اين سيستم در تصفيه بيولوژيكي بالاست . درحالي كه اين نسبت در فاضلاب‌هاي بهداشتي در محدودة 0/70 – 0/65 قراردارد و نشان از قابليت بسيارخوب آنها براي تصفية بيولوژيكي است. چون غلظت BOD5 فاضلاب های بهداشتی کمتر از 1000 میلیگرم در لیتر است، استفاده از فرآیندهای بی هوازی که در غلظت های بالا کارایی دارند، تأثیر قابل توجهی در فرآیند تصفیه نداشته و بهتر است که برای دستیابی به یک سیستم تصفیه کارا و کم هزینه از فرآیندهای هوازی بیولوژیکی برای تصفیه این نوع فاضلاب ها استفاده نمود.
از آنجائیکه بخشی از مواد آلاینده فاضلاب بصورت معلق بوده و قابلیت ته نشینی دارند، لذا به منظور کاهش بار وارده بر سیستم هوازی بهتر است که از یک سپتیک تانک قبل از واحد هوازی استفاده نمود. بدین ترتیب بخش عمده ای از ذرات معلق طی فرآیند ته نشینی و شناوری بصورت فیزیکی و با هزینه کمتر و سهولت بیشتر از فاضلاب جدا می شوند. به علاوه وجود شرایط مناسب برای رشد برخی باکتری ها و میکروارگانیسم ها در لجن تجمع یافته و ته نشین شده در سپتیک تانک، باعث انجام برخی فرآیندهای بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب شده بطوریکه راندمان سپتیک تانک در تصفیه فاضلاب های بهداشتی معمولاً به 30-10 درصد می رسد. معمولاً از مخزن دوم سپتیک تانک نیز برای پمپاژ فاضلاب به مخزن هوادهی سیستم تصفیه بیولوژیکی استفاده می شود.
چون باکتری ها و میکروارگانیسم ها مهمترین عوامل در تصفیه این نوع فاضلاب هستند، لذا همواره بخشی از آنها از واحد ته نشینی ثانویه خارج شده و همراه با پساب از سیستم بیرون می روند. به منظور جلوگیری از بروز هرگونه مشکل ناشی از آنها در اغلب موارد از یک سیستم گندزدایی (ضدعفونی) برای حذف آنها استفاده می شود.